Dekolonisatie
De wereld scheurt zich los van Europa
De dekolonisatie is een beweging waarbij de kolonies in opstand kwamen tegen het kolonialisme. Deze beweging startte in de 18e eeuw en duurde 2 eeuwen lang. Na de kolonisatie was zo goed als heel de wereld onder Europese invloed. Grote imperia, zoals die van Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, hadden controle over gigantische oppervlakten.
Deze beweging werd op gang gezet door de Amerikanen. Zij waren de eerste kolonie die zich hebben verzet. De Verenigde Staten is ook de eerste kolonie die los is gekomen van Europa en die onafhankelijk is geworden. De Amerikaanse revolutie is de start van de dekolonisatie. De Verenigde Staten zal later zelf ook kolonies bezitten.
De kolonies gaan in opstand komen en gaan vechten voor onafhankelijkheid. Dit is het gevolg van de jaren lange Europese invloed. De Europese grootmachten die kolonies hadden, gebruikten de kolonies vaak voor hun grondstoffen. Een aantal kolonies werden zeer slecht behandeld door de Europese grootmachten. De kolonies willen zelfstandig worden.
Voor veel kolonies gaat de Tweede Wereldoorlog de aanleiding zijn. Tijdens deze oorlog komen de kolonies erachter dat de imperia ook kwetsbaar waren. De kolonies grijpen hun kansen om onafhankelijk te worden. Dit zorgde voor het einde van het kolonialisme.
Het laatste land dat gedekoloniseerd is, is Barbados in 2021. In Barbados heeft men gestemd om een president in te voeren en de koningin van Engeland destijds niet meer te gehoorzamen. Naast Barbados, zijn Macau en Hong Kong het meest recent gedekoloniseerd, maar opnieuw zijn dit geen officieel erkende landen.
In Europa is Malta het land dat het meest recent is gedekoloniseerd . Dit was in 1964. In Afrika is Djibouti het land dat het meest recent is gedekoloniseerd. Dit was in 1977. In de Amerika's zijn Belize (1981) en Saint Kitts and Nevis (1983) de landen die het meest recent zijn gedekoloniseerd. In Azië was Brunei (1984) het laatst en in Oceanië was Palau (1994) het laatst.
Waarom in de canon?
Dekolonisatie is een heel belangrijk gebeuren, dat impact had over de hele wereld. Dit past perfect binnen de canon van de wereldgeschiedenis. Kolonies die zich losmaken van Europa en de Europese invloed. Europa dat geleidelijk aan minder en minder te zeggen heeft buiten het Europese continent. In elk continent had dekolonisatie grote gevolgen, vooral op geografisch en politiek vlak.
Link met de minimumdoelen:
08.01
De leerlingen bouwen een historisch referentiekader op met structuurbegrippen, scharnierpunten en kenmerken eigen aan de moderne en de hedendaagse tijd.
Dekolonisatie kan gelinkt worden met eindterm 8.1 uit de derde graad doorstroom. Bij dekolonisatie komt het historisch referentiekader van de moderne tijd aanbod. Leerlingen geven het jaar wanneer een bepaald land deed aan dekolonisatie. In sommige gevallen zal de leerlingen enkel de eeuw moeten geven.
De leerlingen gaan ook kijken naar de ruimte. Dekolonisatie kan gezien worden als een continentaal of als een mondiaal proces. Dekolonisatie gaf de vorm aan de continenten en de landen zoals ze de dag van vandaag zijn. Dekolonisatie was echter een proces dat wereldwijd plaatsvond, van Oceanië tot Zuid-Amerika.
08.02
De leerlingen lichten verbanden toe tussen de maatschappelijke domeinen voor westerse en niet-westerse samenlevingen uit de moderne en de hedendaagse tijd.
De leerlingen krijgen de visie van de Europese kolonisten en de Niet-Europese kolonies en ze vergelijken deze met elkaar. Dit doen ze op basis van de verschillende maatschappelijke domeinen. Leerlingen kijken naar de gelijkenissen en de verschillen en de onderlinge relaties.
08.04
De leerlingen vergelijken kenmerken van bestudeerde samenlevingen in eenzelfde periode en tussen periodes.
Leerlingen leren over dekolonisatie. Hierbij bekijken ze naar enkele samenlevingen. Ze kijken naar de imperialistische rijken van Europese grootmachten en vergelijken dit met de kolonies. De leerlingen leren de oorzaken van de dekolonisatie en waarom het kolonialisme niet bleef bestaan. Een voorbeeld van zo een oorzaak is het gebruiken van de kolonies voor grondstoffen en materialen. De kolonies gaan vechten voor hun vrijheid. Hierbij komt het verschil tussen geweld en vrede duidelijk aan bod. De leerlingen vergelijken de samenlevingen van de kolonies en de kolonisten en geven enkele kenmerken. Veel verschillen in de kenmerken zullen leiden tot dekolonisatie.
Begrippen lijst:
- Dekolonisatie : Dit is het onafhankelijk worden van de kolonies.
- Jaar : De tijdsduur waarin een planeet (de aarde) een rondgang maakt rond zijn ster (de zon).
- Eeuw : Een aaneengesloten periode van 100 jaar.
- Continentaal : Behorend bij een continent.
- Mondiaal : De hele wereld betreffend, over de hele wereld verspreid.
- Europees : Iets of iemand dat uit Europa komt of dat met Europa te maken heeft.
- Imperialisme : Het proces waarbij landen hun macht in andere delen van de wereld willen uitbreiden door gebieden te veroveren en beheersen.
- Kolonialisme : Het bezetten en uitbuiten van gebieden door vestiging van de overheerser.
- Grondstoffen en materialen : Grondstoffen zijn stoffen die gebruikt worden in een productieproces. Materialen zijn stoffen of mengsels van stoffen die een voorwerp vormen.
- Vrijheid : Dit is de macht of recht om te spreken, te handelen en te veranderen zoals men wil
- Geweld en vrede : Vrede is een heilzame toestand van rust en harmonie en de afwezigheid van stoornis. Geweld is het opzettelijk gebruik van fysiek geweld of macht, dat resulteert in verwondingen, psychologische schade of zelfs overlijden.
Kaart dekolonisatie:
Historische bronnen over dekolonisatie:
De linkse bron is de "Declaration of independence" oftewel "De verklaring van onafhankelijkheid" van de VS.
Context:
Dit document bevestigd de onafhankelijkheid van de VS. In het document staat een uitleg die de 13 koloniën (Nes York, Maine, New Jersey, ...) richten naar heel de wereld. In deze uitleg wordt omschreven waarom deze 13 koloniën zich niet langer als Britse kolonie zien.
- In welke eeuw is dit document gemaakt? (18e eeuw)
- Wat voor bron is dit? Kies uit: primair - secundair. (primair)
- Wat voor bron is dit? Kies uit: geschreven - ongeschreven. (geschreven)
- Wie heeft de bron geschreven? (de 13 koloniën)
- Wat willen delen met de rest van de wereld? (Het nieuws dat de VS onafhankelijk wordt van Groot-Brittannië. De koloniën leggen in dit document uit waarom ze geen Britse kolonie meer zijn.)
Historische vraag: "Hoe heeft de VS zich los gemaakt van Groot-Brittannië?"
- Bekijk de historische vraag. Is de bron bruikbaar of niet? (wel bruikbaar, je kan een antwoord formuleren op de historische vraag.)
- Is de bron betrouwbaar bij deze historische vraag? (ja, want het document is geschreven door de 13 koloniën zelf.)
- Beantwoord de historische vraag. (De VS maakt zich los van Groot-Brittannie met behulp van een document. In dit document staat waarom de 13 koloniën vinden dat de VS niet meer bij Groot-Brittannië hoort.)
De rechtse bron is de onafhankelijkheidsverklaring van Ghana.
Context:
Deze speech gaat over de onafhankelijkheid van Ghana. De eerste president van Ghana, die een grote rol had in de onafhankelijkheid van het land, is de persoon die de speech geeft. Zijn naam is Kwame Nkrumah. In de speech vertelt hij dat er een nieuwe Afrikaan in de wereld is, die klaar is om te vechten. Met Afrikaan bedoelt hij de inwoners van Ghana. Hij vraagt aan het volk om achter hem te staan. De president zegt dat ze hun eigen Afrikaanse identiteit zullen maken. Hij dankt God in zijn speech. Nkrumah zegt dat zonder God, de onafhankelijkheid niet mogelijk was. Hij zegt het volk dat ze het gevecht om onafhankelijkheid hebben gewonnen. Vervolgens laat hij het gloednieuwe nationale lied van Ghana horen. Hij eindigt zijn speech met het herhaaldelijk roepen van "Vrijheid".
- In welke eeuw vond de bron plaats? (20e eeuw)
- Wat voor bron is dit? Kies uit: primair - secundair. (primair)
- Wat voor bron is dit? Kies uit: geschreven - ongeschreven. (ongeschreven)
- Wie heeft de bron gemaakt? (Kwame Nkrumah)
- Wat wil de maker bereiken? (De inwoners van Ghana informeren over de onafhankelijkheid en ook deze inwoners overtuigen om hem te volgen.)
Historische vraag: "Hoe kreeg de eerste Ghanese president de bevolking achter zich?"
- Bekijk de historische vraag. Is de bron bruikbaar of niet? (wel bruikbaar, je kan een antwoord formuleren op de historische vraag.)
- Is de bron betrouwbaar bij deze historische vraag? (De bron is niet echt betrouwbaar, omdat de president de bevolking probeert te overtuigen om hem te volgen en achter hem te staan.)
- Beantwoord de historische vraag. (Dit doet hij door een speech te houden over de onafhankelijkheid van Ghana. Hierin probeert de president de bevolking te overtuigen om hem te volgen. Dit doet hij door te verwijzen naar God en door figuurlijk taalgebruik te gebruiken.)